بررسی مديريت اكوسيستم

چكيده :يكي از گامهاي اساسي درجهت ارتقاي توسعه هر كشوري استفاده بهينه از كليه امكانات و منابع آن با مديريت علمي و استفاده از پژوهشهاي صاحبنظران است. اگرچه صادرات منابع نفتي و معدني و چند قلم كالاي محدود جوابگوي نيازهاي گذشته و جاري ايران بوده است، ولي ضرورت توجه به بخشهاي ديگر توليد درآمد و ارزآوري باتوجه به محدوديت منابع پيش گفته ضروري به نظر مي رسد.يكي از اين بخشها صنعت اكوتوريسم است كه باتوجه به وسعت كشــــــــــور و تنوع گونه ها امكان پذير و سودآور خواهدبود.
پيش درآمد: پس از انجام يك سفر علمي - تحقيقي دريافتم كه ايران بسيار زيبا است و اين سوال در ذهنم مطرح شد كه چرا مديران و مسئولان كشور از اين امكانات بالقوه و اكوسيستم متنوع و گاه نادر در كل جهان براي جلب جهانگردان بهره برداري نمي كنند؟ امروز، پاسخ سوال خود را در ضعف مديريت و بي توجهي به دانش و تجارب استادان و كارشناسان دلسوز مي يابيم.
امروزه، مديريت اكوتوريسم در ايران باتوجه به روند روبه رشد جمعيت و كاهش منابع نفتي و اتكــــــــاي كشور به اقتصاد تك محوري وابسته به نفت، نه تنها يك نياز كه يك الزام براي رشد و توسعه جامعه است.
در چند دهه اخير برنامه ريزان، مديران و مجريان امور در سطح جهان باتوجه به فقر منابع درآمدزا، بر روي اكوتوريسم سرمايه گذاريهاي كلاني انجام داده اند كه اين پديده نه تنها موجب حفاظت از اكوسيستم ها و محيط طبيعي سالم براي زيست بلكه به توليد درآمد و ارزآوري قابل توجهي منجر مي گردد.
در كشور ما، متاسفانه به دليل بي توجهي به قوانين و مقررات از گذشته هاي دور با معضلات زيست محيطي بسياري كه ناشي از پراكندگي مواد زائد و ضايعات، بهره برداريهاي بي رويه و تخريب منابع طبيعي و عدم استفاده از فنــاوري سازگار با محيط و غيره مواجه گشته ايم.
وضعيت اكوسيستم ايران
اكوسيستم ايران، بستر مناسبي براي سودآوري در بخش اكوتوريسم است. اگرچه بسياري از گونه هاي نادر جانوري ايران يا به كلي منقرض گشته و يا در معرض انقراض هستند، ليكن هنوز هم گونه هاي متنوع جانوري و گياهي در خور توجهي كه در اقاليم گوناگون موجود است. در صورت مديريت صحيح، مي تواند جوابگوي گردشگران باشد. با وجود اينكه ايران بر كمربند خشك جهان قرار دارد، اما داراي تنوع اقليمي و زيستگاههاي گوناگون براي جلب سياحان است. در سال 2000 ميلادي يونسكو، ايران را در مقام هفتم ذخيره گــاههاي زيست كره شناسايي كرد. اصلي ترين اين زيستگاهها عبارتند از:
1 - زيستگاههاي كوهستاني، دربرگيرنده، علفزارها و جانوراني چون گونه هاي پلنگ و پازن و ول برفي؛
2 - زيستگاههاي جنگلي زاگرس با درختان بلوط و سنجابها؛
3 - زيستگاههاي بيشه زارها و جنگلهاي گــرمسيري خوزستان با گياهان پده و گز و گونه هاي گوزن زرد ايراني، رودك عسل خوار و جربيل؛
4 - زيستگاه بياباني با گياهان تاغ و كاروان كش و گونه روباه شني و گربه شني؛